Mity i fakty na temat soi – czy ziarna sojowe są zdrowe?

Soja to roślina, która od wielu lat wzbudza powszechną kontrowersję. Niektórzy uważają, że jest to niebywale zdrowy składnik w kuchni, na którego bazie przygotowuje się wiele smacznych potraw. Po soję sięgają głównie weganie i wegetarianie. Są również przeciwnicy tak optymistycznego spojrzenia na tę roślinę. Uważają oni, że spożywanie soi może poważnie zaburzać prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Czy soja szkodzi naprawdę? Jakie mity powstały na temat tej rośliny i które z nich mają związek z prawdą? Dowiedz się w tym artykule.

Soja - podstawowe informacje i wartości odżywcze

Uprawy soi są niezwykle popularne i ważne dla światowej gospodarki. Ta roślina wywodząca się z Azji Mniejszej i Afryki posiada wiele właściwości zdrowotnych i odżywczych. Oprócz tego znajduje szerokie zastosowanie w kuchni, przemyśle kosmetycznym, a także budowlanym.

Nasiona soi są dla człowieka wyjątkowo wartościowym pokarmem. To bogate źródło białka, zdrowych tłuszczów (większość stanowią kwasy jedno- i wielonienasycone) oraz węglowodanów. Soja to także ważny produkt zawierający błonnik, witaminy i minerały. W zaledwie 100 g nasion można znaleźć ogromne ilości: potasu, fosforu, magnezu, wapnia, witaminy A, witaminy K i  kwasu foliowego. W mniejszych ilościach obecne są również witaminy z grupy B (m.in. niacyna, ryboflawina, tiamina, witamina B6), witamina E, żelazo, czy selen.

Soja - właściwości

Soja, wbrew powszechnej opinii, to roślina, która dostarcza naszemu organizmowi wiele korzyści. Chodzi nie tylko o wyżej wspomniane pierwiastki. Wiele badań dowodzi, że regularne spożywanie produktów sojowych wiąże się z mniejszą zachorowalnością na raka piersi i prostaty. A to wszystko dzięki zawartej w soi genisteinie, która jest silnym antyoksydantem, skutecznym w walce z wolnymi rodnikami.

Nie można również pominąć licznych izoflawonów, które redukują ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym choroby wieńcowej i miażdżycy. Soja pomaga kontrolować ciśnienie tętnicze, obniża poziom “złego” cholesterolu i podnosi ten “wysoki”, a także wspomaga metabolizm tłuszczów. 

Soja to również naturalny sprzymierzeniec w zwiększaniu gęstości mineralnej kości. Przekłada się to bezpośrednio na zwalczanie dolegliwości osteoporozy, a także ogólnie zwiększa siłę układu kostnego. 

Ponadto, licznie występujące w tej roślinie fitoestrogeny łagodzą uciążliwe objawy menopauzy. Regularne spożywanie soi w tym okresie pomaga zmniejszyć nerwowość i drażliwość, uderzenia gorąca, nadpotliwość, problemy ze snem czy nietrzymanie moczu.

Czy soja szkodzi?

Powyższe informacje nie powinny budzić wątpliwości, czy soja jest zdrowa. Niestety wokół niej powstało sporo mitów, które stawiają tę roślinę w kategorii produktów szkodliwych. Przyjrzymy się kilku z nich i stwierdzimy, czy spożywanie soi może mieć aż tak poważne skutki dla zdrowia.

Soja a tarczyca

Wiele badań potwierdza, że niektóre zawarte w soi związki, utrudniają przyswajanie jodu z pożywienia. Pierwiastek ten ma ogromny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy.  Oprócz tego, soja może zaburzać przyswajanie lewotyroksyny (syntetycznego hormonu stosowanego w niedoczynności tarczycy) z przewodu pokarmowego. Oznacza to, że soi powinny unikać osoby chorujące na tarczycę. Zdrowe osoby również powinny spożywać soję z umiarem.

Czy mężczyźni mogą jeść soję?

Szkodliwe działanie soi na mężczyzn to najbardziej znana informacja na temat tej rośliny. Akurat w tym przypadku jest sporo prawdy. Zawarte w niej fitoestrogeny przypominają żeńskie hormony płciowe. Ich nadmiar może działać niekorzystnie, prowadząc na przykład do ginekomastii lub pogorszenia jakości nasienia.

Soja podczas ciąży

Kobiety ciężarne potrzebują sporo jodu, który jak wspomnieliśmy wyżej może być trudno przyswajalny podczas spożywania soi. Dlatego w trakcie ciąży warto zmniejszyć ilość soi w diecie. Nie oznacza to jednak, że trzeba z niej całkowicie rezygnować. 

Możliwe alergie

Niektóre osoby mogą być uczulone na soję, dlatego alergicy powinni ostrożnie sięgać po ten produkt. Zastępowanie soją alergii na mleko krowie nie zawsze jest skuteczne, ponieważ około 30% populacji dzieci reagującej alergicznie na mleko jest również uczulone na soję. 

Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy soja szkodzi. Zdecydowanie w niektórych przypadkach warto unikać spożywania tej rośliny. Jednak ilość korzystnych właściwości sprawia, że warto włączyć soję do swojej diety. Oczywiście, wszystko należy jeść z głową. Zbyt częste sięganie po soję może się okazać szkodliwe dla organizmu, na przykład poprzez zły wpływ na tarczycę.